چهار هفته اعتراض مردم در سراسر ایران بعد از کشته شدن مهسا امینی و همراهی گروه‌های مرجع مانند هنرمندان و فوتبالیست‌ها با این موج بزرگ، جمهوری اسلامی را با چالشی بی‌سابقه مواجه کرده است. در این مدت، سرکوب خشونت‌آمیز معترضان در خیابان و برخورد امنیتی با چهره‌های مشهور هم نتوانسته است فضا را در داخل ایران به وضعیت پیش از اعتراض‌ها بازگرداند.
رهبر جمهوری اسلامی در آخرین سخنرانی‌اش تلاش کرد با «جزئی» خواندن اعتراض‌ها، به مسئولان نظام این پیام را برساند که وضعیت عادی است و آن‌ها باید به امور روزمره بپردازند، اما در سطح جامعه اتفاق‌های دیگری در جریان است. اتفاقی که برای دیوارنگاره بزرگ میدان ولیعصر تهران رخ داد، فقط یکی از نشانه‌های غیرعادی بودن فضا است.
سازمان هنری-رسانه‌ای اوج، وابسته به سپاه پاسداران، چهارشنبه‌شب دیوارنگاره تبلیغاتی بزرگی در این میدان نصب کرد که با شعار «زنان سرزمین من ایران» شامل عکس زنان مشهور ایرانی از گذشته تا حال بود. واکنش‌ها در فضای مجازی ایران از همان صبح روز پنجشنبه ۲۱ مهر به نصب این تابلو گسترده بود.
از یک‌سو حضور مشاهیری مانند فروع فرخزاد، شاعر خط‌‌شکن و مریم میرزا‌خانی، ریاضیدان فقید با حجاب اسلامی، با واکنش منفی کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شد و از سوی دیگر عده‌ای نوشتند نصب تصویر بی‌بی مریم بختیاری، از چهره‌های شاخص جنبش مشروطه و از مخالفان سرسخت شیخ فضل‌الله نوری نشان می‌داد طراحان این تابلو شناختی از تحولات تاریخی ایران نداشته‌اند.
اعتراض هماهنگ زنان هنرمند به تابلوی تبلیغاتی
اما بیشترین واکنش‌ها معطوف به نصب عکس چهره‌هایی شد که هنوز در قید حیات‌اند. فاطمه معتمدآریا، بازیگر مشهور، صبح روز پنجشنبه با انتشار ویدیویی و در حالی که گریه می‌کرد، گفت در سرزمینی که در میدان‌هایش «دختران کوچک و جوانان آزادیخواه را می‌کشند»، زن به شمار نمی‌آید. او خود را «مادر مهسا، سارینا و تمام بچه‌هایی که در این سرزمین کشته شدند» خواند و گفت در «سرزمین قاتلان» زن نیست.
اشاره او به شعار «زنان سرزمین من» روی تابلوی تبلیغاتی سازمان اوج بود. این بازیگر این پیام را بدون حجاب در اینستاگرام خود منتشر کرد و هرچند مدتی بعد آن را حذف کرد، به شکل گسترده در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها پخش شد. معتمدآریا سپس یک استوری در اینستاگرامش منتشر کرد و خواست عکسش از دیوارنگاره خیابان ولیعصر حذف شود.
بلافاصله مرضیه برومند، کارگردان سینما و تلویزیون که عکسش در دیوارنگاره میدان ولیعصر به چشم می‌خورد، درخواست مشابهی مطرح کرد و در اینستاگرامش نوشت: «عکس مرا از دیواری که زیرش بچه‌ها و جوان‌ها را سرکوب کردید، بردارید.» نکته قابل توجه آن‌که شهرت او بیشتر از آثاری برای کودکان و نوجوانان در تلویزیون می‌آید و در روزهای اخیر تصاویری از برخورد با دانش آموزان و حتی شلیک به کودکان در خیابان‌ها منتشر شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هما روستا، بازیگر فقید سینما و تئاتر از دیگر زنانی بود که تصویرش بر این دیوارنگاره بود و در غیاب او، کاوه سمندریان، پسرش با «شرم‌آور» خواندن درج عکس مادرش و یادآوری برخوردهای حذفی با او و پدرش، حمید سمندریان، خواستار حذف تصویر هما روستا شد.
ژاله علو، بازیگر و گوینده پیشکسوت، هم با انتشار دستخطی خواست تصویرش برداشته شود. او نوشت در فضای مجازی حضور ندارد و برای انتشار عکسش اجازه‌ای از او گرفته نشده است و خواست در حالی که «سوگوار فرزندان این آب‌وخاک هستیم»، عکسش از دیوارنگاره میدان ولیعصر حذف شود.
ثریا قاسمی، بازیگر باسابقه سینما، تئاتر و تلویزیون، دیگر چهره مشهور هنری بود که با انتشار استوری اینستاگرام گفت حاضر نیست عکسش روی تابلوها قرار بگیرد. نفیسه مرشدزاده، داستان‌نویس دیگر چهره فرهنگی ایران بود که خواستار پایین آمدن عکس خود از این دیوارنگاره تبلیغاتی شد.
این موضع‌گیری‌های منفی در کمتر از یک روز چنان بازتاب وسیعی داشت که پنجشنبه‌شب تصاویری در فضای مجازی پخش شد که نشان می‌داد سازمان اوج مشغول جمع‌آوری این دیوارنگاره است. کمی پیش از آن، مهرداد معظمی، مدیر روابط عمومی سازمان اوج در توییتر از «تغییر» طرح این دیوارنگاه خبر داد و نوشت امشب طرح جدید رونمایی می‌شود.
تصویر دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر صبح روز جمعه ۲۲ مهر در شبکه‌های اجتماعی پخش شد که هیچ تصویری روی آن نبود و تنها همان نوشته بزرگ «زنان سرزمین من ایران» روی آن به چشم می‌خورد. به این ترتیب پروژه تبلیغاتی سپاه پاسداران که نیروهای نظامی‌اش در خیابان‌ها مردم را به گلوله می‌بندند و بازوی فرهنگی-تبلیغاتی‌اش سعی کرد زنان سرشناس ایرانی را همراه نظام حاکم نشان دهد، در کمتر از ۲۴ ساعت شکست خورد.
تحریم گسترده جشنواره فیلم کوتاه تهران
هم‌زمان با اعتراض هنرمندان باسابقه، جوانان فیلمساز هم دردسر بزرگ دیگری برای دولت رقم زده‌اند. سی و نهمین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران قرار است از ۲۷ آبان آغاز شود، در حالی که تهران همسو با سایر شهرهای ایران صحنه اعتراض‌های مداوم مردم و سرکوب شدید معترضان است.
به همین دلیل از ابتدای هفته پویش خودجوشی بین فیلمسازان جوان راه افتاد که این جشنواره را تحریم کنند. این حرکت اعتراضی به سرعت پاسخ گرفت. ابتدا سینماگرانی مانند فردین خلعتبری و حسن حسینی که قرار بود نشست‌های تخصصی در جشنواره فیلم کوتاه تهران برگزار کنند، انصراف دادند.
به فاصله کوتاهی، فیلمسازانی که آثارشان در این رویداد سینمایی پذیرفته شده بود، گفتند در جشنواره شرکت نمی‌کنند. بر اساس مقررات این جشنواره، بعد از پذیرفته شدن فیلم‌ها، امکان بیرون کشیدن آن‌ها وجود ندارد و به همین دلیل صاحبان آثار پی‌درپی اعلام می‌کنند به جشنواره نمی‌روند.
جشنواره فیلم کوتاه تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد حوزه فیلم کوتاه را انجمن سینمای جوانان ایران برگزار می‌کند که یکی از زیرمجموعه‌های سازمان سینمایی وزارت ارشاد است. در دولت سیزدهم مهدی آذرپندار، مدیرعامل این انجمن و دبیر جشنواره فیلم کوتاه هم است.
در سوابق او همکاری با رسانه‌های تندرو اصولگرا مانند رجانیوز دیده می‌شود و او سابقه همکاری با سازمان بسیج را دارد و پنج سال پیش رئیس «مرکز تخصصی فرهنگی بسیج» بود. او یک سال بعد به‌عنوان رئیس گروه فیلم و سریال شبکه سه معرفی شد، پس از آن‌که علی فروغی مدیریت این شبکه را بر عهده گرفت، بعد از سال‌ها برنامه «نود» عادل فردوسی‌پور را تعطیل کرد.
علاوه بر انصراف گسترده سازندگان فیلم کوتاه از شرکت در جشنواره، مطالبه دیگری هم مطرح شد مبنی بر آن‌که این رویداد سینمایی به دلیل شرایط حاکم بر کشور به تعویق بیفتد. تعدادی از فیلمسازان منتخب جشنواره در جلسه‌ای با آذرپندار این خواسته را اعلام کردند.
اما خبرگزاری‌های داخل ایران روز ۲۰ مهر اعلام کردند که دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران با این پیشنهاد مخالفت و تاکید کرده است که جشنواره در تاریخ اعلام شده برگزار خواهد شد، چون در صورت تعویق ممکن است امکان برگزاری آن به دلیل تداخل با رویدادهای دیگر فراهم نشود. وحید حسینی نامی، سعید کشاورز، حامد اصلانی، علی پاک‌نیا و فردین انصاری، نمایندگان فیلمسازان مخالف برگزاری جشنواره در این جلسه بودند.
بعد از اعلام رسمی برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران، انصراف از شرکت در آن شتاب بیشتری گرفت. اغلب سینماگران در اینستاگرام خود نوشته‌اند در این دوره شرکت نمی‌کنند و این متن‌ها در شبکه‌های اجتماعی دیگر مانند توییتر بازتاب داشته است. به این ترتیب بزرگ‌ترین رویداد سینمایی فیلم کوتاه ایران امسال در حالی برگزار خواهد شد که سازندگان بیشتر آثار منتخب و سینماگران باتجربه حاضر نیستند در آن شرکت کنند.
این سرنوشتی است که در انتظار جشنواره سینما حقیقت هم خواهد بود که قرار است به فاصله کمی بعد از جشنواره فیلم کوتاه تهران برگزار شود و به نمایش و رقابت فیلم‌های مستند اختصاص دارد. از همین حالا برخی مستندسازان اعلام کرده‌اند در سینما حقیقت هم شرکت نمی‌کنند.
سازمان سینمایی وزارت ارشاد هنوز به این انصراف‌ها واکنشی نشان نداده است. به نظر می‌رسد نگرانی اصلی مسئولان این سازمان، نحوه برگزاری جشنواره فجر امسال است. با توجه به برخوردهای امنیتی و قضایی با سینماگران مشهور در جریان چهار هفته اعتراض سراسری در ایران که از بازجویی و ضبط پاسپورت تا اقدام به بازداشت و اعلام ممنوعیت فعالیت برخی بازیگران زن در جریان بود، وزارت ارشاد برای برگزاری جشنواره فجر با چالش‌های بزرگ‌تری مواجه خواهد شد.
